ارتباط وقوع زلزله های ایران با زمان و بارش

رابطه ی زلزله های ایران با زمان و بارش موضوع مورد تحقیق می باشد که برای انجام آن 3424 زلزله ی 4 ریشتر و بیشتر از آن در طی سال های 1980- 2009 مورد تجزیه و تحلیل آماری قرار گرفت. نتایج آزمون های کای دو و فی نشان می دهد که به طور کل در طی 30 سال تفاوت معنی داری در فراوانی وقوع زلزله ها در شب یا روز وجود ندارد (31 = df، 05/0 < p). همچنین فراوانی وقوع زلزله در مدت زمان شب و روز در هر سال از دوره ی آماری نیز تفاوت معنی داری را نشان نداد (05/0 < p). نیز نتایج تجزیه و تحلیل آماری حاکی از آن است که تفاوت معنی داری در فراوانی وقوع زلزله های بالای 5 ریشتر در مدت زمان شب یا روز وجود ندارد (05/0 < p). با این حال فراوانی وقوع زلزله ها در مدت زمان شب و روز در واحد زمین ریخت شناسی شرقی معنی دار به نظر می رسد. ولی بررسی دقیق آن ها نشان داد که تنها در سال 1997 تعداد بیشتری از زلزله ها در طی روز رخ داده است. در این سال از 40 مورد زلزله، 31 مورد در روز و 9 مورد در شب رخ داده است. در صورتی که بررسی میزان رابطه ی زلزله با بارش از طریق همبستگی سیپرمن وضعیت بدون همبستگی را در هر 5 بازه ی زمانی (10 روز، 15، 20، 30 و 40 روز قبل از وقوع زلزله) نمایان کرد. همچنین نتایج سایر آزمون ها در بررسی فراوانی وقوع زلزله با فراوانی بارش های قبل نیز، به طور کل رابطه ی معنی داری را نشان نداد (05/0 < p). با این حال نظری دقیق تر به نتایج نشان می دهد که در بعضی سال ها در هر بازه ی زمانی یک رابطه ی معنی دار را می توان یافت؛ سال 2006 این رابطه برای کل کشور در تمام بازه ها و سال 1995 نیز به جز بازه ی 10 روز در تمام بازه های زمانی معنی دار می باشد. با این وجود بررسی ها از وقوع زلزله های بیشتر در نبود بارش و بارش ناچیز در این سال ها حکایت دارد. از سوی دیگر رابطه ی وقوع زلزله با فراوانی بارش قبل از آن، در 5 بازه ی زمانی با آزمون های کای دو و وی کرامر در واحدهای زمین ریخت شناسی مورد تجزیه و تحلیل آماری قرار گرفت. نتایج نشان داد که رابطه ی معنی داری بین فراوانی وقوع زلزله با فراوانی مجموع بارش 10 روز قبل از آن تنها در واحد زمین ریخت شناسی زاگرس وجود دارد (364= df، 05/0 > p). با این حال با حذف بارش های زیر 10 میلی متر رابطه ای مشاهده نشد. بنابراین در این واحد نیز بیشتر زلزله ها در نبود بارش یا بارش های اندک رخ داده اند. همچنین ازسوی دیگر رابطه ی فراوانی وقوع زلزله در اعماق متفاوت در 5 بازه ی زمانی نتایج متفاوتی را نشان داد. بدین صورت که، نتایج آزمون ها نشان داد که رابطه ی معنی داری بین فراوانی وقوع زلزله در اعماق 50- 21 کیلومتر و 100- 51 کیلومتر با فراوانی بارش در برخی بازه های زمانی وجود دارد (05/0 > p). اما بررسی های بیشتر، با حذف ایستگاه هایی که داده ی بارشی نداشتند و همچنین حذف بارش های کمتر از 10 میلی متر، حاکی از وقوع زلزله های بیشتر در نبود بارش و بارش های ناچیز در این اعماق است.